تأثیر ناکارایی نظام بیمه های درمانی در فقر خانوارهای کشور

مقدمه: یکی از اهداف اصلی سیاست گذاران و برنامه ریزان سلامت در هر کشوری تأمین امنیت مالی افراد در برابر بیماری هایی است که منجر به پرداخت های مالی کمرشکن، فقر و پیامدهای آن می شود. هزینه های بالای سلامت بیانگر آن است که به جای تأمین این هزینه ها توسط مراکز بیمه، بخش عمده هزینه های سلامت بر خانوارها تحمیل شده است. علاوه بر آن، خانوارهای دارای پوشش بیمه نیز به دلایلی مانند دسترسی ناکافی به مراکز درمانی، ناکارایی خدمات ارایه شده و یا پوشش تنها بخش اندکی از هزینه های درمان، از بار این هزینه ها مصون نیستند. ممکن است برخی از خانوارها با پرداخت های کمرشکن سلامت مواجه شوند و یا حتی به دلیل هزینه های سلامت به زیر خط فقر سقوط کنند. افزایش این هزینه ها در هزینه خانوار، موجب بالا رفتن هزینه خانوار و بروز خطا در شناسایی دقیق درصد خانوارهای فقیر می گردد.   روش کـار: این مطالعه با استفاده از ریز داده های هزینه– درآمد خانوار به بررسی تأثیر هزینه های سلامت بر فقر خانوارها پرداخته است. بدین منظور با استفاده از شاخص های فوستر-گریر- توربک به اندازه گیری فقر و بررسی تأثیر پرداخت های مستقیم از جیب خانوارها بر فقر خانوارها پرداخته است.   یافته ها: پرداخت های شخصی افراد برای هزینه های سلامتی سبب افزایش نرخ فقر در مناطق شهری و روستایی شده است؛ به طوری که در سال 88، در مناطق روستایی نرخ فقر خانوارها بر اثر تحمیل هزینه های سلامت 4% افزایش یافته است که بیشترین میزان در سال های مورد بررسی است. در مناطق شهری نیز بیشترین میزان افزایش فقر بر اثر هزینه های سلامت مربوط به سال 79 با نرخی معادل 7/3% می باشد. به طور کلی افزایش سهم پرداختی از جیب هزینه های سلامت موجب شده است نرخ فقر کل کشور در سال 63 حدود 1/2%، در سال 68 معادل 6/1%، سال های 74، 79 و 84 حدود 3% و درسال 88، 6/3% افزایش یابد.   نتیجه گیری: کسر هزینه هایی که توسط افراد برای دسترسی به سلامتی پرداخت می شود از مخارج کل خانوار، سبب افزایش فقر از 1 تا 4 درصد برای مناطق متفاوت شهری، روستایی و برای سال های مختلف شده است. به عبارت دیگر سالانه، جمعیت قابل توجهی از مردم مناطق مختلف شهری و روستایی به علت مواجهه با پرداخت های اسفبار سلامتی به زیر خط فقر سقوط می کنند، در حالی که به علت بالا بودن هزینه های خانوار از سطح معیشتی، در آمار مربوط به فقرا محسوب نمی گردند.